سوالات متن فصل پنجــــــــم – درس۱۰
-۱چرا در دوران صفویه شرایط مناسبی برای رونق زندگی اجتماعی و اقتصادی پدید آمد؟ به دلیل : -۱وجود حکومت مرکزی
نیرومند -۲برقراری نظم و امنیت در سراسر کشور .
-۲بیشترین ساکنان ایران در دوره صفوی به ترتیب چه کسانی بودند ؟ و به چه کارهایی اشتغال داشتند؟ روستاییان و کوچ
نشینان به ترتیب بیشترین ساکنان ایران را تشکیل می دادند . همچون گذشته ، کوچ نشینان به دامداری و صنایع دستی و روستاییان به
کشاورزی و صنایع دستی اشتغال داشتند.
-۳به عقیده ی جهانگردان اروپایی وضع زندگی دهقانان ایرانی در مقایسه با اروپایی چگونه بود ؟ به مراتب بهتر از وضع دهقانان در مناطق حاصلخیز اروپا بوده است .
– ۴بیشتر شهرنشینان در دوره صفوی چه کسانی بودند ؟ شهرنشینان بیشتر مقام های حکومتی ، نظامیان ، کارکنان اداره ها ،
روحانیون ، بازرگانان ، پیشه وران ، صنعتگران و کارگران بودند .
-۵کدام محصولات ایران در دوره صفوی به کشورهای همسایه وبرخی کشورهای اروپایی صادر می شد؟ خشکبار ، پارچه های مخملی ، ابریشمی و حریر و نیز قالی های نفیس صارد می شد .
-۶بافندگان ایرانی در دوره صفوی چه چیزهایی تولید می کردند ؟ انواع پارچه ، قالی و قالیچه .
-۷در دوره شاه عباس اول ، کارگاه های بافندگی در چه شهرهایی وجود داشت ؟ اصفهان ، کاشان ، یزد ، مشهد استرآباد ، گیلان .
-۸صنعتگران ایرانی در چه صنایعی پیشرفت کرده بودند ؟ در صنایع کاشی ، چینی ، چرم ، جواهر ، رنگ ، صابون و جنگ افزارهای
سنتی از قبیل شمشیر و کمان .
-۹در عصر صفوی به چه دلایلی تجارت داخلی و خارجی پر رونق بود؟)سه عامل تجارت( یکپارچه بودن سرزمین ایران – وجود نظم و امنیت در سراسر کشور – ایجاد راه ها و کاروانسراها .
-۱۰سه منبع عمده درآمد حکومت صفوی را ذکر کنید؟ مالیات – عوارض – تجارت و صادرات بعضی از کالاها .
-۱۱در عصر صفوی معماران ومهندسان شهر سازایرانی چه آثاری راساختند ؟معماران و مهندسان شهرساز ایرانی مسجدها ، کاخ ها، پل و کاروانسراهای عظیم و با شکوهی ساختند و در تزیین آنها انواع هنرها را بکار بردند .
-۱۲صفویان برای رشد علم و گسترش آموزش چه اقداماتی انجام دادند ؟ پادشاهان ، مقام های کشوری و لشکری و دیگر بزرگان ،
مدرسه ها و کتابخانه های عظیمی به ویژه در پایتخت های صفوی ساختند و اموال و املاک بسیاری را وقف آنها کردند . تعداد زیادی از طالبان
علم و دانش در این مراکز مشغول تحصیل بودند . در آن زمان به علوم و معارف دینی م انند تفسیر ، فقه و حدیث بسیار توجه می شد.
-۱۳از جمله فیلسوفان نامدار و عالمان بزرگ روزگار صفوی چه کسانی بودند ؟ میرداماد و ملاصدرا از جمله فیلسوفان نامدار و شیخ بهایی و علامه محمد باقر مجلسی از عالمان بزرگ آن روزگار بودند .
-۱۴چرا در دوره صفوی شعر و ادب فارسی پر رونق نبود ؟ به سبب کم توجهی پادشاهان به شاعران . اما علم تاریخ مورد توجه قرار
داشت .
-۱۵رشته های هنری دوره ی صفوی کدامند ؟ نقاشی ، خوشنویسی ، کتاب آرایی و خاتم کاری .
-۱۶در دوره ی صفوی مردم چه جشن هایی را گرامی می داشتند ؟ علاوه بر نوروز و دیگر جشن های باستانی ، اعیاد اسلامی مانند
قربان ، فطر و غدیر را نیز گرامی می داشتند .
-۱۷در دوره صفوی آیین سوگواری امام حسین )ع( به چه شیوه هایی برگزار می شد ؟به شیوه ی روضه خوانی ، نوحه سرایی ،
مرثیه خوانی ، سینه زنی و تعزیه ب رگزار می شد .
-۱۸برپایی جشن ها و آیین ها در دوره صفوی چه تأثیری داشت ؟ افزایش همدلی و هم بستگی مردم .
-* جمعیت ایران در دوره صفویه حدود ……………. میلیون نفر تخمین زده می شود (۱۰ )
-* یکی از منابع عمده ی درآمد حکومت صفوی ………………… بود که از کشاورزان و دامداران می گرفتند ) مالیات (
-* در دوره صفویه حدود …………. تا …………… درصد ایرانیان در شهرها زندگی می کردند . ( ۱۵ – ۱۰)
-* در عصر صفوی نه تنها کشاورزی و دامداری بلکه ………………….. ایران نیز شکوفا و پر رونق بودند ) صنایع(
-* صنعت ……………….. یکی از صنایع پر رونق ایران در دوره صفوی بود که با صنعت نساجی اروپا رقابت می کرد. )بافندگی(
-* شاهان صفوی به خصوص ………………………. برای گسترش تجارت کوشش بسیار کردند ) شاه عباس اول (
-* یکی از با شکوه ترین بازارها در عصر صفوی ، بازار ………………………………. بود ) قیصریه ی اصفهان(
-* یکی از منابع درآمد حکومت صفوی ، …………………………. بود که از کاروان های تجاری گرفته می شد ) عوارضی (
-* شاهان صفوی مخصوصاً …………….. برای گسترش تجارت خارجی به شرکت های اروپایی اجازه داد تا فعالیت کنند . ) شاه عباس اول (
-* صادرات ………………. که پر سودترین کالای صادراتی بود در انحصار ……………….. قرار داشت . )ابریشم – شاه عباس اول (
فصل ششم – درس ۱۱
-۱با تسلط افغان ها و قتل شاه سلطان حسین ، ایران گرفتار چه بحران هایی شد؟ ایران گرفتار تجزیه و تفرقه شد . افغان ها توان
حکومت بر سراسر ایران را نداشتند . به همین دلیل در گوشه و کشور مدعیانی سر براوردند . روسیه و عثمانی نیز با استفاده از آشفتگی اوضاع
، قسمت هایی از شمال و غرب ایران را اشغال کردند .
-۲نادر که بود و چگونه سلسله ی افشاریه را پایه گذاری کرد ؟ نادر سرداری از ایل افشار بود. برای نجات ایران به یکی از شاهزادگان
صفوی پیوست . او نخست افغان ها را سرکوب و تارومار کرد و سپس نیروهای روسیه و عثمانی را از ایران بیرون راند . نارد پس از این
پیروزی ها ، خاندان صفوی را کنار زد و بر تخت شاهی نشست . بدین ترتیب سلسله افشاریه پایه گذاری شد .
-۳بیشتر دوره ی پادشاهی نادر چگونه گذشت ؟ بیشتر دوره ی دوازده ساله ی پادشاهی نادر به نبرد با بیگانگان و فرو نشاندن شورش
های داخلی گذشت .
-۴چرا نادر به هندوستان لشکر کشید ؟ نادرشاه در تعقیب گروهی از افغان های شورشی که به هندوستان گریخته بودند ، به ان کشور
لشکر کشید . او تا دهلی پیش رفت و با غنیمت های بسیار به کشور بازگشت .
-۵چرا نادر شاه کوشید ایران را یکپارچه و قدرتمند کند ؟ تا بتواند از استقلال و تمامیت سرزمین خود در براب ر دشمنان دفاع کند .
وی از موقعیت حساس خلیج فارس و اهمیت نیروی دریایی آگاه بود ، از این رو برای تأسیس نیروی دریایی ایران در خلیج فارس کارهایی
انجام داد اما این کارها با مرگ او متوقف شد .
-۶چرا نادر در اواخر عمر به رفتارهای خشونت آمیز و بی رحمانه روی آورد ؟ نافرمانی ها و شورش ها ی پیاپی در سال های
پایانی حکومت نادر ، تأثیر روحی و روانی نا مطلوبی بر او گذاشت . او نسبت به اطرافیان و سرداران خود بدگمان شد .
-۷پس از قتل نادر اوضاع ایران چگونه شد ؟ ایران بار دیگر به صحنه ب جنگ حاکمان محلی و سران ایل ها تبدیل شد و نا آرامی و آشوب
سراسر کشور را فرا گرفت . از قلمرو پهناوری هم که نادرشاه بر ان فرمان می راند ، فقط خراسان در اختیار شاهرخ نوه ی او باقی ماند .
-۸شیوه ی حکومتی کریم خان زند چگونه بود؟او با ملایمت و مهربانی با مردم رفتار می کرد ، به صلح ، آسایش و آرامش عمومی اهمیت
می داد و می کوشید با استفاده از شیوه های مسالمت آمیز ، از بروز نا امنی و شورش های داخلی جلوگیری کند .
-۹اوضاع کشور در دوران کریم خان زند چگونه بود ؟ در این دوران ثُبات وآرامش نسبی در سراسر کشور به وجود آمد و در نتیجه
اوضاع اجتماعی و اقتصادی بهتر شد .
سوالات متن فصل هفتم – درس۱۳
۱-انقلا مشروطیت چه نوع تحولی بود؟انقلاب مشروطیت جنبشی سیاسی ــ اجتماعی بود که در دورهٔ حکومت مظفرالدین شاه در ایران رخ داد و به دنبال آن، نظام پادشاهی مشروطه جایگزین نظام پادشاهی استبدادی شد.
۲-شکل های مختلف نظام پادشاهی را تعریف کنید.
الف)نظام پادشاهی استبدادی : نظام پادشاهی استبدادی، حکومتی است که در آن، پادشاه از قدرت و اختیارات
فراوانی برخوردار است و براساس میل و ارادهٔ خود حکومت میکند. به عبارت دیگر، ادارهٔ کشور تابع هیچ قانونی نیست و خواست پادشاه حکم قانون را دارد.
ب) نظام پادشاهی مشروطه: نظام پادشاهی مشروطه نوعی از حکومت است که در آن قدرت و اختیارات پادشاه بر اساس قانون محدود میشود و ادارهٔ کشور در اختیار نهادهایی مانند مجلس شورا و هیئت وزیران(دولت) قرار میگیرد.
۳-زمینه های انقلاب مشروطه را بیان کنید.
-زمینه های سیاسی واقتصادی
-زمینه های فکری وفرهنگی درداخل وخارج
۴-زمینه های سیاسی واقتصادی انقلاب مشروطه را بیان کنید.
الف)زمینه های سیاسی: به دلیل عقبماندگی ایران و ناتوانی حکومت قاجار در برابر روسیه و انگلستان، سرزمینهای پهناوری از خاک کشور ما جدا شدند.
ب) زمینه های اقتصادی: واگذاری امتیازهای بسیار به انگلیسیها وروس ها، علاوه بر اینکه باعث تسلط بیگانگان بر منابع ثروت اقتصادی کشور شد، ضربه شدیدی به صنعت، کشاورزی و بازرگانی ایران وارد کرد و بیکاری را در سراسر کشور گسترش داد. سختگیری و بیرحمی مأموران مالیاتی نیز بر شدت فقر عمومی افزود.
۵-واگذاری امتیازات به بیگانگان چه ضرر وزیان هایی برای کشور داشت؟واگذاری امتیازهای بسیار به انگلیسیها و
روس ٔ ها، علاوه بر اینکه باعث تسلط بیگانگان بر منابع ثروت اقتصادی کشور شد، ضربه شدیدی به صنعت، کشاورزی و بازرگانی ایران وارد کرد و بیکاری را در سراسر کشور گسترش داد.
۶-در دوره قاجار مردم علت اصلی مشکلات سیاسی واقتصادی را درچه عاملی می دانستند؟ ضعف وبی کفایتی حکومت قاجار
۷- زمینه های فکری وفرهنگی داخلی انقلاب مشروطه را بیان کنید.
آموزههای دین اسلام و مذهب شیعه مردم را به مبارزه با ظلم و تلاش برای برقراری عدالت فرا می خواند. مردم مسلمان ایران با درس گرفتن از قیام امام حسین ــ ٔ ــ و واقعه کربلا، همواره آماده بودند که در برابر ظلم و بی عدالتی بایستند.
۷-زمینه های فکری وفرهنگی خارجی چه نقشی در پیروزی انقلاب مشروطه داشت؟
همزمان با تأسیس حکومت قاجار، انقلاب کبیر فرانسه رخ داد. این انقلاب، اندیشه آزادیخواهی و حکومت مشروطه را در سراسر اروپا گسترش داد. عدهای از ایرانیان که باکنجکاوی در جست وجوی دلایل عقب ماندگی ایران و پیشرفت کشورهای اروپایی بودند، متوجه نظام مشروطه و حکومت قانونمند در آن کشورها شدند. آنان سرانجام به این نتیجه رسیدند که ایران نیز با داشتن حکومت مشروطه می تواند در مسیر پیشرفت و ترقی قرار گیرد.
۸-منظور از روشنفکران چه کسانی بودند؟ وچه نقشی در انقلاب مشروطه داشتند؟
روشنفکران همان تحصیل کردگان اروپا و مدرسه دارالفنون بودند.
آنان تلاش میکردند که از طریق کتاب و روزنامه، مردم را با محاسن حکومت قانون (حکومت مشروطه) و
معایب حکومت استبدادی آشنا کنند.
۹- چه عواملی انگیزه واراده مردم در مبارزه با استبداد وسلطه خارجی را افزایش داد؟
-موفقیت نهضت تنباکو
-قتل ناصرالدین شاه به میرزا رضای کرمانی
-شخصیت ناتوان وبیمار مظفرالدین شاه
-سوءاستفاده وستمگری مأموران حکومت از جمله عین الدوله
– دخالت های بیگانگان
۱۰-رهبری مبارزات مردمی علیه استبداد را چه کسانی برعهده گرفتند؟
دو نفر از روحانیون مشهور تهران، آیت اللّٰه سید محمد طباطبایی و آیت اللّٰه سید عبداللّٰه بهبهانی، انجمنی از آزادیخواهان تشکیل دادند و به فکر ایجاد تغییراتی به نفع مردم افتادند.
۱۱-وقوع کدام حادثه روند پیروزی انقلاب مشروطه را سرعت بخشید؟
ماجرای به چوب بسته شدن بازرگانان توسط حاکم تهران به دستور عین الدوله
۱۲ – علت به چوب بسته شدن بازرگانان چه بود؟ با چه بهانه ای صورت گرفت؟ چه تأثیری در مبارزات مردم داشت؟
برای ترساندن مخالفان و جلوگیری از گسترش اعتراض ها، تعدادی از بازرگانان را به بهانه گران شدن قند به چوب بست. به دنبال این واقعه، بازار بسته شد و گروهی از علما به رهبری آیت اللّٰه طباطبایی به نشانه اعتراض از تهران به ری مهاجرت کردند و در حرم حضرت شاه عبدالعظیم بَست نشستند(تحصّن کردند).
۱۳-مهم ترین خواسته مردم در بست نشینی حرم عبدالعظیم چه بود؟
تأسیس عدالتخانه برای رسیدگی به شکایت های مردم بود.
۱۴-چرا گروهی از مردم وعلما تصمیم گرفتند که به قم مهاجرت کنند؟ مهم ترین خواسته ان ها چه بود؟
چون حکومت قاجار به وعده های خود عمل نکرد، اعتراض های مردمی دوباره شروع شد. در جریان این اعتراض ها، طلبه جوانی به نام سیدعبدالحمید به شهادت رسید و درنتیجه، تعدادی از علما این بار به نشانه اعتراض به قم مهاجرت کردند. همزمان، تعدادی از مردم تهران در اعتراض به حکومت قاجار در سفارت انگلستان بَست نشستند. از جمله خواسته های معترضان، تأسیس عدالتخانه و تشکیل مجلس شورا بود.
۱۵-چه کسانی ویا چه گروه های در پیروزی انقلا مشروطه نقش داشتند؟
علاوه بر علما و روشنفکران که رهبری انقلاب مشروطیت را عهده دار بودند، گروهها و قشرهای اجتماعی مختلف مانند تجار، پیشه وران و کارگران نیز در این انقلاب نقش مؤثری داشتند.
۱۶-فرمان مشروطیت به وسیله چه کسی ودر چه تاریخی صادر شد؟ و نتیجه آن چه بود؟
مظفرالدین شاه تسلیم خواسته های ملت شد و در ۱۴مرداد ۱۲۸۵ش. فرمان مشروطه را صادر کرد. پس از آن، مجلس
شورای ملی تشکیل شد و قانون اساسی مشروطه نیز با عجله تدوین و تصویب گردید.
۱۷-انقلاب مشروطه با چه هدفی شکل گرفت؟ آیا این اهداف تحقق یافت؟
-انقلاب مشروطیت با هدف برقراری حکومت قانون و رها کردن کشور از چنگ استبداد داخلی و سلطه خارجی شکل گرفت.
– خیر. زیرا از همان ابتدای پیروزی با مسائل و مشکلات مختلف داخلی و خارجی رو به رو شد و هدفهای اصلی آن تحقق نیافت.
۱۸-موانع ومشکلاتی که باعث شد اهداف انقلاب مشروطه تحقق پیدا نکند، بیان کنید.
-مخالفت ودشمنی مستبدان داخلی
-اختلاف ودو دستگی میان رهبران مشروطه
-افزایش دخالت های خارجی
-وقوع جنگ جهانی اول
۱۹- محمدعلی شاه باچه اقداماتی به مقابله با مشروطیت برخاست؟
محمدعلیشاه، پادشاهی مستبد بود. او با پشتیبانی دولت روسیه و حمایت مستبدان داخلی، تصمیم گرفت حکومت نوپای مشروطه را نابود سازد و نظام پادشاهی استبدادی را دوباره برقرار کند. پس از چند ماه اختلاف و درگیری، به دستور محمدعلیشاه مجلس به توپ بسته شد و منحل گردید.
۲۰-مردم کدام مناطق علیه استبداد محمدعلی شاه دست به قیام زدند؟
مجاهدان مشروطه خواه در تبریز به رهبری ستارخان و باقرخان در برابر حکومت استبدادی محمدعلیشاه به پا خاستند. علمای مشروطه خواه نجف نیز آنان را به مقاومت در برابر شاه مستبد دعوت کردند. طرفداران مشروطه در گیلان و اصفهان با مشاهدهٔ ایستادگی مردم تبریز، روحیه گرفتند و راهی پایتخت شدند و تهران را فتح کردند.
۲۱- فاتحان تهران(مشروطه خواهان) پس از فتح تهران چه تصمیمی گرفتند؟
آنها پس از فتح تهران، محمدعلیشاه را برکنار کردند و پسر خردسالش، احمدمیرزا، را به جانشینی او برگزیدند.
۲۲-چرا شیخ فضل الله نوری به انتقاد(به مخالفت) از مشروطیت پرداخت؟
وی معتقد بود افرادی که رهبری انقلاب را به دست گرفته اند، به اسلام اعتقادی ندارند و می خواهند افکار و
فرهنگ کشورهای اروپایی را در ایران گسترش دهند. منظور او برخی از روشنفکران بودند که در تقلید از اروپاییان زیاده روی(غرب زده) میکردند.
۲۳-سرانجام شیخ فضل الله نوری چه شد؟
سرانجام برخی از مشروطه خواهان بعد از برکناری محمدعلی شاه، با فرصت طلبی شیخ را به اتهام مخالفت با نظام مشروطه محاکمه کردند و به شهادت رساندند. شهادت مجتهد معروف پایتخت، تأثیر نامطلوبی بر اوضاع ایران داشت و
موجب اختلاف و دشمنی بیشتر در داخل کشور شد.
۲۴- موانع ومشکلات داخلی وخارجی انقلاب مشروطه را نام ببرید.
مشکلات داخلی:
-مخالفت ودشمنی مستبدان داخلی
-اختلاف ودو دستگی میان رهبران مشروطه
مشکلات خارجی:
-افزایش دخالت های خارجی
-وقوع جنگ جهانی اول
۲۵-جنگ جهانی اول درچه سالی وبین چه کشورهایی روی داد؟
جنگ جهانی اول در سال۱۹۱۴م /۱۲۹۳ ش آغاز شد. در یک سوی این جنگ، کشورهای آلمان، ایتالیا، اتریش و مجارستان و عثمانی قرار داشتند که به متحدین معروف بودند و در سوی دیگر آن، انگلستان، روسیه و فرانسه بودند
که به متفقین مشهور شدند؛ در اواخر جنگ، آمریکا نیز به متفقین پیوست.
۲۶- سرانجام ونتیجه جنگ جهانی اول چه بود؟ بیان کنید.
جنگ جهانی اول پس از چهار سال با پیروزی متفقین به پایان رسید. بر اثر این جنگ، میلیونها نفر کشته، زخمی و آواره شدند و خسارتها و ویرانی های زیادی به بار آمد.
۲۷-مردم تنگستان به فرماندهی چه کسی به مقابله با اشغالگران پرداختند؟ رئیسعلی دلواری
سوالات متن فصل هفتم- درس۱۴
۱- بعداز جنگ جهانی اول چه عواملی زمینه رابرای انتقال حکومت از قاجاریه به پهلوی فراهم آورد؟
کشور ما درگیر انبوهی از مشکلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی فراوانی بود . برنامه ها و سیاستهای انگلستان در ایران.
۲-زمینه های تغییر حکومت از قاجاریه به پهلوی را نام ببرید.
قرارداد۱۹۱۹م – کودتای ۱۲۹۹
۳-قرارداد۱۹۱۹(قراردادوثوق الدوله) چه نوع قراردادی بود؟ و چه کسانی با آن مخالفت کردند؟
بر اساس این قرارداد، ادارهٔ امور نظامی و مالی ایران در اختیار کارشناسان (مستشاران) نظامی و مالی انگلستان قرار میگرفت. افرادی مانند: آیت اللّٰه مدرس و شیخ محمد خیابانی با آن به مخالفت برخاستند. احمد شاه قاجار نیز از تأیید آن خودداری کرد.
۴-کودتای ۱۲۹۹ با چه هدفی وچگونه صورت گرفت؟
با هدف تغییر حکومت در ایران.-
انگلیسی ها یکی از فرماندهان نیروی قزاق به نام رضاخان را به عنوان مهرهٔ نظامی و سیدضیاءالدین طباطبایی را به عنوان مهره سیاسی کودتا برگزیدند. طباطبایی از سیاستمداران طرفدار انگلستان بود. در سوم اسفند۱۲۹۹نیروهای تحت فرمان رضاخان مراکز مهم پایتخت را اشغال کردند و احمدشاه مجبور شد سیدضیاء را به نخست وزیری و رضاخان را به فرماندهی کل قوا منصوب کند.
۵- چه عواملی در تثبیت موقعیت وقدرت رضاخان نقش داشتند؟
الف)او با جدیت تمام به نوسازی تشکیلات نظامی پرداخت و ارتش نوینی را پایه گذاری کرد.
ب) نافرمانی و آشوبهای داخلی را فرونشاند و نظم و امنیت را تا حدودی برقرار کرد.
ج) طرفدارانش با تبلیغات فراوان او را شایسته تر از احمدشاه قاجار برای حکومت معرفی میکردند.
د) رضاخان ، خود را فردی مذهبی و پایبند به احکام و ارزشهای دینی نشان میداد. به همین دلیل، در مراسم و مجالس مذهبی حضور مییافت و با علما دیدار و مشورت میکرد.
ه) با استفاده از موقعیت خود به عنوان وزیر جنگ و نخست وزیر، طرفداران خود را وارد مجلس شورای ملی کرد.
۶-انتقال حکومت از قاجاریه به پهلوی چگونه انجام شد؟
در ۱۳۰۴ش مجلس شورای ملی با وجود مخالفت جدی تعداد کمی از نمایندگان، مانند آیت اللّٰه مدرس و دکتر مصدق، احمدشاه قاجار را از قدرت برکنار کرد وحکومت موقت را به رضاخان سپرد. سپس، مجلس مؤسسان به طور رسمی
حکومت را به رضاخان و خانواده او واگذار کرد.
۷-روند به قدرت رسیدن رضاخان را به طور خلاصه بنویسید.
۱ــ اقدام به کودتای برنامه ریزی شده توسط انگلیسیها ( ۳اسفند ۱۲۹۹ش)
۲ــ فرماندهی کل قوا پس از کودتا
۳ــ وزارت جنگ (۱۳۰۲ــ ۱۳۰۰ش)
۴ــ نخست وزیری و وزارت جنگ (۱۳۰۴ــ ۱۳۰۲ش)
۵ــ برکناری احمدشاه از قدرت و سپردن حکومت موقت به رضاخان توسط مجلس شورای ملی (آبان )۱۳۰۴
۶ــ واگذاری رسمی حکومت به رضاخان پهلوی توسط مجلس مؤسسان)آذر۱۳۰۴)
۸-شیوه های( ویژگی های) حکومت رضاشاه را به طور خلاصه بیان کنید.
-رضاشاه از ابتدای حکومت به استبداد و دیکتاتوری روی آورد.
-هیئت وزیران و نمایندگان مجلس شورای ملی اختیار و استقلال چندانی نداشتند و تابع دستورات شاه بودند.
– به احزاب و روزنامه های مستقل اجازه فعالیت داده نمی شد.
– با زور و خشونت، فضای خفقان، ترس و سرکوب را بر جامعه حاکم کرد.
– مخالفان سرنوشتی جز تبعید، زندان، شکنجه و اعدام نداشتند.
۹-در زمان رضاشاه چه اقداماتی درکشور صورت گرفت؟
- رضاشاه تلاش گسترده ای برای نوسازی ایران به تقلید از اروپا انجام داد.
- . نوسازی تشکیلات نظامی .
- مدارس و مراکز آموزشی جدید در شهرهای مختلف گسترش پیدا کردند .
- نخستین دانشگاه ایران (دانشگاه تهران) بنیان نهاده شد.
- راههای شوسه توسعه یافتند و راه آهن سراسری که خلیج فارس را به دریای مازندران متصل میکرد، احداث شد.
- مؤسسات و مراکز صنعتی متعددی در ایران به وجود آمدند.
۱۰-کدام یک از اقدامات رضاشاه مغایر با ارزشهای اسلامی وفرهنگ ایرانی بود؟ توضیح دهید.
الف) مجبور کردن مردم به این که لباس یکسانی به تن کنند و کلاه لبه داری (مشهور به کلاه پهلوی) بر سر بگذارند. پس از آن، محدودیتهایی برای برگزاری مراسم مذهبی از جمله عزاداری امام حسین ــ ٔ ــ به وجود آمد و زمزمه برداشتن (کشف) حجاب مطرح شد. مردم مشهد در اعتراض به این کارها قیام کردند و در مسجد گوهرشاد گرد هم آمدند. نیروهای نظامی برای سرکوب این قیام، مردم را در کنار حرم حضرت امام رضا ــ ــ به گلوله بستند و عده ٔ ای را شهید و مجروح کردند.
ب) حکومت رضاشاه که بسیار شیفته ظاهر فرهنگ اروپایی بود، اندکی پس از سرکوب قیام گوهرشاد، دستور داد حجاب را با زور و خشونت از سر زنان و دختران ایرانی بردارند.
۱۱-جنگ جهانی دوم درچه سال وچگونه آغاز شد؟
جنگ جهانی دوم با هجوم برق آسای آلمان به لهستان آغاز شد (۱۹۳۹م/۱۳۱۸ش.) ایتالیا و ژاپن به آلمان پیوستند و دولتهای محور را تشکیل دادند. در جبهه مقابل، انگلستان، فرانسه، شوروی و آمریکا قرار داشتند که متفقین خوانده میشدند.
۱۲- درجریان جنگ جهانی دوم متفقین با چه بهانه ای کشورما را اشغال کردند؟ هدف اصلی آنها از این اقدام چه بود؟
در جنگ جهانی دوم، دولت ایران اعلام بیطرفی کرد، اما در شهریور ،۱۳۲۰متفقین حضور شماری از آلمانها در ایران را بهانه قرار دادند و کشور ما را به اشغال خود درآوردند.
هدف اصلی آنها از این اقدام، استفاده از موقعیت و منابع و امکانات ایران به سود خویش بود.
۱۳- متفقین پس از اشغال ایران در جنگ جهانی دوم چه اقداماتی انجام دادند؟
رضاشاه را مجبور کردند که به نفع پسرش، محمدرضا، از قدرت کنارهگیری کند و سپس او را از کشور تبعید کردند.
۱۴- آثار وتبعات جنگ جهانی دوم درایران را بیان کنید.
جنگ جهانی دوم نیز همچون جنگ جهانی اول، به اقتصاد و جامعه ایران خسارت و آسیب زیادی وارد کرد. مردم ایران طی آن سالها با کمبود و گرانی شدید مواد غذایی، مخصوصاً نان، روبه رو بودند و عدهٔ زیادی بر اثر گرسنگی و سوءتغذیه جان سپردند.
۱۵-چرا درسال های نخست حکومت محمدرضاشاه ، مجلس شورای ملی نقش موثری در اداره کشور به دست اورد؟
محمدرضا شاه در سالهای نخست سلطنت خود این امکان را نداشت که همچون پدرش با استبداد و دیکتاتوری حکومت کند. بنابراین، برای نمایندگان مجلس شورای ملی و هیئت وزیران فرصتی بهوجود آمد که در ادارهٔ امور کشور نقش مؤثری داشته باشند. همچنین احزاب سیاسی و مطبوعات دوباره فعالیت خود را آغاز کردند.
۱۶-در دوره محمدرضاشاه چه عاملی به آرامش کشور آسیب می زد؟
رقابت های انگلستان، شوروی و آمریکا برای کسب نفوذ سیاسی و اقتصادی هرچه بیشتر در کشور.
۱۷-نهضت ملی شدن نفت ایران چگونه و به رهبری چه کسانی صورت گرفت؟ شرح دهید.
یکی از رویدادهای مهم تاریخ معاصر ایران، ملی شدن صنعت نفت است. امتیاز بهره برداری از منابع نفت ایران در زمان مظفرالدینشاه به انگلیسیها واگذار شد. رضاشاه امتیاز مذکور را لغو کرد اما خیلی زود طی قرارداد دیگری، دوباره منابع نفت ایران را به انگلستان واگذار کرد. در سالهای بعد از جنگ جهانی دوم، مردم ایران خواهان لغو آن قرارداد و ملی شدن صنعت نفت بودند.
آیت اللّٰه کاشانی و دکتر محمد مصدق رهبری نهضت ملی شدن صنعت نفت را به عهده گرفتند. مجلس شورای ملی نیز با مشاهده اتحادو یکدلی مردم، قانون ملی شدن نفت را تصویب کرد.
۱۸-دکتر مصدق با چه هدفی به نخست وزیری رسید؟
تا قانون ملی شدن نفت را به اجرا درآورد و دست بیگانگان را از این ثروت ملی کوتاه کند.
۱۹- چرا انگلستان نتوانست جلو ملی شدن نفت را بگیرد؟
به دلیل وحدت ملت و همدلی رهبران نهضت
۲۰- مهم ترین عامل شکست نهضت ملی شدن نفت را توضیح دهید.
بروز اختلاف میان رهبران نهضت – رهبران نهضت اسیر جاه طلبی و خودخواهی سیاسی اطرافیان خود شدند و نتوانستند از گسترش اختلافات درونی جلوگیری کنند. در نتیجه، اتحاد و همدلی به تفرقه و دشمنی تبدیل شد. این وضعیت، ملت را دلسرد و دشمنان نهضت را امیدوار کرد. دولتهای انگلستان و آمریکا از این شرایط برای سرنگونی دولت دکتر مصدق از طریق کودتا استفاده کردند.
۲۱-کودتای ۲۸مرداد۱۳۳۲ باچه هدفی وچگونه صورت گرفت؟
باهدف شکست نهضت مل و سرنگونی مصدق – طبق برنامه ای که این دو کشور طراحی کردند، در روز ۲۸مرداد ۱۳۳۲واحدهایی از ارتش به فرماندهی سرلشکر فضل اللّه زاهدی به خیابانها ریختند و با اشغال مراکز مهم پایتخت، دولت دکتر مصدق را سرنگون کردند.
۲۲-آثار ونتایج کودتای ۲۸مرداد را به طور خلاصه بیان کنید.
-دولت دکتر مصدق سرنگون شد.
– منابع نفت ایران دوباره در اختیار بیگانگان قرار گرفت
– نفوذ و سلطه آمریکا بر کشور ما به تدریج افزایش یافت.
-محمدرضاشاه به شاهی مستبد و ستمگر تبدیل شد که اصول قانون اساسی را آشکارا نادیده میگرفت.
– تأسیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) برای سرکوبی شدید مخالفان
– دوباره فضای ترس و خفقان بر ایران حاکم شد.
